АГРОБИОЛОГИЯЛЫҚ ҒЫЛЫМИ-ЗЕРТТЕУ ОРТАЛЫҒЫ
30 Қазан 2020
6678
Молахметов Марат Молдабекұлы
Байланыс телефоны:
E- mail.ru:
1. Аты-жөні: Молахметов Марат Молдабекұлы
2. Жұмыс орны: ТИГУ Агробиологиялық ғылыми-зерттеу институтының директоры
3. Туған жылы, туған жері: 1 тамыз 1964 жыл. Торғай облысы, Арқалық ауданы, Қайыңды ауылы.
4. Білімі: Жоғары. 1992 жылы әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетін «Құрлық гидрологиясы» мамандығы бойынша бітірді. 1993 жылы әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің аспирантурасына түсіп, 1999 жылы география ғылымдары кандидаты атағын қорғады.
5. Ғылыми дәрежесі, ғылыми атағы: география ғылымдарының кандидаты, доцент
6. Жалпы жұмыс өтілі: 39 жыл.
7. Саладағы жұмыс тәжірибесі: 27 жыл.
8. Осы ұжымдағы жұмыс тәжірибесі: 4 жыл.
9. Мемлекеттік наградалар, құрметті атақтар: «Үздік оқытушы» мемлекеттік гранты (2016 ж.)
10. Кәсіби еңбек жолы мен қызметі: Жұмысты 1981 жылы Торғай облысының Қайыңды ауылында механизатор болып бастады. 1993 жылы әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетіне аспирантураға түсті.
1993-1995 жж. Қазақ ұлттық университетінің экология ҒЗИ кіші ғылыми қызметкері;
1996-2016 жж. ассистент, оқытушы, аға оқытушы, доцент, профессор қ. атқарушы.
Кафедрада жұмыс істеу барысында Молдахметов М.М. инженерлік гидрология саласында өзінің бастамашыл және білікті маман екендігін дәлелдеді. Оның ғылыми еңбектері көптеген мамандар тарапынан танылып, мақұлданған. АҚ «География және су қауіпсіздігі институтының» мемлекеттік бюджет және келісімшарт бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарына белсенді қатысады. Молдахметов 100-ден астам ғылыми еңбектер жариялады. Ол 2002 жылдан бастап 2017 жылға дейін әл-Фараби атындағы ҚазҰУ баспасынан басылып шыққан «Су шаруашылғы терминологиясы» түсіндірме сөздігінің, «Есіл өзенінің негізгі гидрологиялық сипаттамалары» монографиясының, бір оқулықтың және “Практикалық гидрология”, “Гидрологиялық мәліметтерді математикалық өңдеу пәні бойынша практикум”, “Гидрометрия пәні бойынша лабораториялық жұмыстарды орындау”, «Селтану» жеті оқу құралы авторларының бірі.
11. Отбасылық жағдайы: үйленген, 1 ұлы, екі қызы және 3 немересі бар.
«Агробиология» ғылыми-зерттеу институтының жұмысы
Қазақстан Республикасында көптеген елдердегі сияқты ерекше қасиеттерге ие тәуелсіз жоғары білім беру жүйесі пайда болды және дамыды. Белгілі бір кезеңде ол жоғары деңгейлі дайындықты қамтамасыз етті және дамыған индустриалды қоғамның қажеттіліктерін қанағаттандырды. Бірақ бүгінде ол білімнің тез ескіруі және негізгі білім беру парадигмасын басқа елдердің жоғары оқу орындары сияқты өзгерту қажеттілігі сияқты проблемаларға тап болады. Сонымен қатар, өтпелі кезең қалыптасып келе жатқан және әлеуметтік институттарды реформалау үшін кадрларды жаппай қайта даярлау қажеттілігін туындатты. Бұл проблемалар туралы хабардар болу еліміздің білімін модернизациялауға байланысты мемлекеттік құжаттарда, Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың, президентіміз Қ.К. Тоқаевтың жолдауларында жан-жақты көрініс тапты. Оларды шешудің күрделілігі бюджеттік қаржыландырудың жетіспеушілігімен және тиімді экономикалық қатынастардың болмауымен күрделене түседі, бұл білім беруді, әсіресе жоғары білім беруді қаржылай қолдаудың көп арналы жүйесін құруға кедергі келтіреді.
Қазақстан Республикасы мемлекетінің білім беру жүйесін қолдау бойынша қабылдаған шешімі бар, бірақ бұл білім беру ұйымдарын даму стратегиясын дербес әзірлеу және іске асыру қажеттілігінен босатпайды. Тараз инновациялық гуманитарлық университеті де қазіргі заманғы қоғамның қажеттіліктерін ескере отырып, өз қызметтерін реформалаудың, халықаралық тәжірибені талдап, оны ұлттық дәстүрлерімізге бейімдеудің өзекті мәселелерін шешеді. Университет Жамбыл облысы өңірінің жағдайын, облыстың мамандарға деген сұранысын ескере отырып дербес даму стратегиясын жасады.
Қазіргі қоғамға үнемі жаңа өнімдер, технологиялар, идеялар ағымы қажет. Жаңартылған білімді қажетсінетін технологиялар білімдерін үнемі кеңейтіп отыратын шығармашыл, белсенді, білікті мамандарды қажет етеді.
Нәтижесінде білім мен дағдылар жиынтығын беруге негізделген оқыту мен тәрбиелеудің дәстүрлі тұжырымдамасы олардың тәуелсіз шығармашылық қабілеттерін қалыптастыруға негізделген жаңа білім беру бағдарламаларымен ауыстырылады. Білім беру процесі еңбек өнімділігі және ғылыми ізденіс әрекетімен ұштастырылады, ал білім беру процесі адам өмірі бойында үздіксіз жалғасады.
ТИГУ-да жоғары білікті мамандарды даярлау университет аудиторияларындағы дәрістерде ғана емес, сонымен қатар олардың ғылыми-зерттеу бөлімдерінде, практикалық жұмыстарды жүргізу кезінде жүзеге асырылады дегенді білдіреді. Ғылымның, білімнің және инновацияның интеграциясы білімге негізделген экономика мен қоғамның дамуындағы шешуші факторлардың бірі болып табылады.
Тараз инновациялық гуманитарлық университетінде кәсіптік білім берудің көп сатылы жүйесі қолданылады. Оқу процесінің барлық дайындық кезеңінде немесе мамандандырылғаннан кейін студенттер оқу процесін университеттің ғылыми-өндірістік бөлімдерінде жүргізілетін жұмыспен қатар алып жүреді.
Университет түлектерінің бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету үшін ғылым мен білімнің интеграциясы өте маңызды. Бұл академиялық және салалық ғылыми ұйымдарға жұмысқа тұратын жас мамандардың білім сапасын, кейінгі ғылыми жетістіктерінің деңгейі мен олардың қолданбалы әлеуетін анықтайды. Интеграция университет оқытушыларының ғылыми зерттеулерге белсенді қатысуына ғана емес, сонымен қатар кәсіби білім беру бағдарламаларын құруға және ғылымның қазіргі жағдайына сәйкес келетін зертханалық жабдықтармен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Бұл студенттерге өз білімдерін жаңа бағытталған білім құралына айналдырып, өзекті тақырыптар бойынша зерттеулерге қатысуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, бұл студенттерге ірі ғылыми және педагогикалық мектептердің көбею және даму процесіне қатысуға мүмкіндік береді. Нәтижесінде, болашақ зерттеушілер дайындықтың алғашқы кезеңдерінде, ғылыми шығармашылықты ұйымдастырудың әртүрлі аспектілерімен, үлкен күрделі мәселелерді шешуге қажетті теориялық біліммен және практикалық дағдылармен танысады.
2014 жылы Тараз инновациялық-гуманитарлық университеті (бұдан әрі - ТИГУ) заманауи инновациялық ғылыми-өндірістік құрылым - Агробиологиялық зерттеу институтын (бұдан әрі - Институт) құрды. Құрылған институт қолданбалы ғылым мен оқу процесін ұштастыруға арналған. Жасалған интеграциялық құрылым бір уақытта инновация субъектісінің, яғни Жамбыл облысының ауылшаруашылық өнімдерін өндірумен айналысатын инновациялық процеске тікелей қатысушы функцияларын орындайды.
Университет АгроНИИ қызметкерлеріне көкөніс шаруашылығы саласын ғылыми қолдауды дамыту бойынша жаңа перспективалы міндеттер қойды. Дәрумендер өндірісі - бұл құрылған ғылыми-өндірістік кешенде шешілетін жалғыз міндеті емес. ТИГУ студенттері мұнда жылыжайда технологияларды зерттейді, фермерлерге, жылыжай бизнесімен айналысатын кәсіпкерлерге семинарлар ұйымдастырылады. Ашылған АгроҒЗИ мамандары көкөністердің жекелеген сорттарын жергілікті жағдайларға қаншалықты сәтті бейңмдеуге болатынын зерттеп, аймақтағы ауылшаруашылық тауар өндірушілеріне тиісті ұсыныстар береді. Осы мақсатта жылыжайдың жанында қарқынды бақ жасалып, оған алма ағаштары отырғызылды.
Қазіргі уақытта АгроҒЗИ жұмысының негізгі элементтерінің бірі - студенттер практикада білім алатын, яғни өндірістік жағдайда агроөнеркәсіптік кешен үшін білікті мамандарды мақсатты даярлауды жүзеге асыратын оқу процесі. Институттың болашақ дамуында аграрлық сектордағы алдыңғы қатарлы өндіріс технологияларына назар аудара отырып, жоғары білікті мамандарды даярлау және қайта даярлау үшін ТИГУ, институт және өндірістік кәсіпорындарды біріктіретін инновациялық білім беру құрылымын құру жоспарлануда.
Агроөнеркәсіптік кешенде аймақтық экстенсивті жүйені құру бойынша жүргізіліп жатқан жұмыс (кеңейту) ғылыми және білім беру қызметіндегі көптеген салаларды қамтиды. Қолданыстағы инфрақұрылым шаруа немесе фермер қожалықтарының басшылары мен мамандары үшін үнемі семинар-тренингтер өткізуге мүмкіндік береді. Үздіксіз білім беру курстарының тақырыптық жоспары ауыл шаруашылығы саласындағы ресурстарды үнемдейтін инновациялық технологияларды бейімдеу және беру мәселелерін қарастырады.
Институтты отандық ғылыми қауымдастықпен біріктіру мақсатында 2014 жылғы қарашада «ҚазАгроИнновация» акционерлік қоғамымен және оның екі еншілес ұйымымен, «Жеміс өсіру және жүзім шаруашылығы бойынша Қазақ ғылыми-зерттеу институты» және «Қазақ картоп және көкөніс ғылыми-зерттеу институтымен» агроөнеркәсіптік кешенді ғылыми-техникалық, ақпараттық, талдамалық және нормативтік-әдістемелік қамтамасыз ету саласындағы ынтымақтастық туралы меморандумдарға қол қойылды.
Ғылыми басымдықтар ретінде келесі бағыттар анықталды:
1. Жеміс өсіру және жүзім шаруашылығы саласында:
- жобалаудың генетикалық әдістері және көрсетілген экономикалық құнды белгілері бар жеміс, жидек, жаңғақ дақылдары мен жүзімнің жаңа генотиптерін жедел жасау;
- жеміс өсімдіктері мен жүзімнің бейімделу потенциалы мен өнімділігін арттырудың физиологиялық және биохимиялық әдістері;
- өсімдіктердің, вирустық және фитоплазмалық ауруларды жедел диагностикалау әдістері;
- сапа менеджменті, экологиялық және тамақ қауіпсіздігі;
- Қазақстанның оңтүстік аймақтарын агроэкологиялық аудандастыру;
- өндірісті биологияландыру (процестер, әдістер, құралдар);
- жеміс дақылдары мен жүзімнің өндірістік процестерін басқарудың бағдарламалық әдістерін әзірлеу және мониторингілеу;
- жеміс-көкөніс және жүзім шаруашылығы өнімдерін өңдеуге негізделген функционалды тамақ өнімдерін жобалау;
- бау-бақша мен жүзім өсірудің ұйымдастырушылық-экономикалық негіздері;
2. Картоп және көкөніс шаруашылығы саласында:
- көкөніс және картоп өсірудегі инновациялық технологиялар (жаңа ауылшаруашылық технологиялар, дәл технологиялар, биотехнологиялық әдістер, өсімдіктерді қорғау);
- көкөністер мен картоптарды селекциялау және тұқым өсіру, көрсетілген экономикалық құндылықтары бар көкөністер мен картоптың жаңа генотиптерін құру және жеделдетудің генетикалық әдістерін жетілдіру;
- ауыл шаруашылығы және агрохимия (көкөніс және картоп дақылдарын ауыстыру, тыңайтқыштар жүйесі);
- көкөністер мен картоптың бейімделу әлеуеті мен өнімділігін арттырудың физиологиялық және биохимиялық әдістері;
- өсімдіктердің, вирустық және фитоплазмалық ауруларды жедел диагностикалау әдістері;
- сапа менеджменті, экологиялық және өнім қауіпсіздігі;
- көкөніс және картоп өнімдерін механикаландыру, автоматтандыру, сақтау және өңдеу;
- көкөніс шаруашылығы мен картоп өсірудегі менеджмент және маркетинг, көкөніс және картоп өсірудің ұйымдастырушылық-экономикалық негіздері.
АгроҒЗИ қызметінің аталған бағыттары - «ғылым-білім-өндіріс» экономикалық қызметтің үш бөлек саласы ғана емес, өзара байланысты және өзара әсер ететін процестердің жиынтығы.
Ғылым мен білім өзара байланысты және бір-бірінсіз объективті өмір сүре алмайды. Ғылыми және білім беру қызметін дамытудағы көптеген мәселелерді шешу олардың тиімді өзара әрекеттесуіне байланысты. Ғылым білім беруді жаңа біліммен байытады, оқытудың жаңа, озық әдістерін жасайды, ал білім ғылымды жас кадрлармен нәрлендіретін қайнар көзі болып табылады. Ғылым мен білімнің жедел дамуының арқасында әр түрлі инновациялық жобалар мен бағдарламалардың дамуы мен тиімді қолданылуы мүмкін.
Сонымен, ТИГУ-дың дәстүрлі функциялары - мамандарды даярлау және қолданбалы ғылыми зерттеулер АгроҒЗИ-дің агроөнеркәсіптік кешенге жаңа технологияларды әзірлеу және беру жөніндегі белсенді жұмысымен толықтырылды.
Болашақта жоғары кәсіптік білім берудің оқу бағдарламаларын және іргелі және қолданбалы зерттеулерді, сонымен қатар ғылыми білімді әрі қарай бизнеске берумен тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды біріктіру қажет. «Ғылым, білім және өндіріс» интеграциясына алғашқы қадамдар жасалды, бірақ бұл тек алғашқы қадам!
